مطابق ماده ۲ کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم، فردی متهم به جرم تأمین مالی تروریسم است که با هر وسیله مستقیم یا غیرمستقیم، قانونی یا غیرقانونی وجوهاتی را فراهم یا گردآوری کند به‌قصد اینکه کل وجوهات مذکور یا بخشی از آن را مصروف فعالیت‌های مرتبط با جرایم تروریستی مندرج در کنوانسیون‌های ضمیمه‌شده، کند.
کنوانسیون‌های ضمیمه به کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم عبارت‌اند از: کنوانسیون سرکوب تصرف غیرقانونی هواپیما ۱۹۷۰، کنوانسیون سرکوب رفتارهای غیرقانونی ضدهواپیمایی غیرنظامی ۱۹۷۱، کنوانسیون پیشگیری و مجازات جرایم علیه افراد تحت حمایت بین‌المللی از جمله دیپلمات‌ها ۱۹۷۳، کنوانسیون بین‌المللی ضد گروگان‌گیری ۱۹۷۹، کنوانسیون حمایت فیزیکی از مواد هسته‌ای ۱۹۸۰، پروتکل سرکوب رفتارهای خشونت‌آمیز غیرقانونی در فرودگاه‌های مورد استفاده هوانوردی بین‌المللی غیرنظامی ۱۹۸۸، کنوانسیون سرکوب اقدامات غیرقانونی ضدامنیت پروازهای غیرنظامی ۱۹۸۸، پروتکل سرکوب اقدامات غیرقانونی ضد تأسیسات ثابت در فلات قاره ۱۹۸۸ و کنوانسیون بین‌المللی سرکوب بمب‌گذاری‌های تروریستی ۱۹۹۷.
در قسمت «ب» بند ۱ ماده ۲ این کنوانسیون مصرف کردن وجوهات در فعالیت‌هایی که به‌قصد کشتار و یا ایراد صدمات جسمی شدید به شهروندان غیرنظامی و یا هر فرد دیگری که نقش فعالی در منازعات در زمان درگیری‌های نظامی ندارد به‌ویژه حالاتی که هدف از این اعمال ترساندن یک گروه انسانی، اجبار یک دولت و یا یک سازمان بین‌المللی به انجام و یا ترک یک عمل باشد، مصداق تأمین مالی تروریسم تلقی می‌شود.
ماده ۱ کنوانسیون در تعریف واژه‌ها به انواع عناوین نقدینگی و پول اشاره می‌کند و استفاده و یا انتقال آنها به عوامل تروریستی را مصداق تأمین مالی تروریسم می‌داند و در این زمینه استفاده و یا انتقال وجه نقد، اعتبار بانکی یا الکترونیکی، چک و تراول‌چک، کارت‌بانکی، سهام، گواهی اعتبار یا تمکن مالی، سفارش پول و پرداخت هزینه‌ها به نیابت از عوامل تروریستی از مصادیق تأمین مالی تروریسم بیان شده است.
در همین ماده، کمک‌ها، اعانات و ارائه امکانات دولتی به عوامل تروریستی شامل هرگونه تسهیلات دائمی و یا موقتی در هر شکل از سوی هر مقام دولتی در هر سطح، مصداق مساعدت دولتی به عوامل تروریستی تلقی شده است.
** هزینه‌های سازمان‌های تروریستی
همان‌طور که اسمیت استدلال می‌کند تروریسم، خون حیات گروه‌های تروریستی در سرتاسر جهان است. با پیشرفت هر چه بیشتر تجهیزات ایمنی در سطح جهانی، نقض امنیت نیز مستلزم هزینه هرچه بیشتر خواهد بود. ازاین‌رو گروه‌های تروریستی به‌منظور مقابله با چنین وضعیتی ناچار به‌صرف هزینه‌های بسیاری هستند تا بتوانند در نقض امنیت و ایجاد چالش، موفقیت کسب کنند. به همین سبب این گروه‌ها به وسایل گوناگونی متوسل می‌شوند تا بتوانند هزینه‌های معیشتی و نیز عملیاتی خود را تأمین کنند.
هر اقدام تروریستی مستلزم صرف هزینه است. تروریست‌ها برای به ثمر رساندن حملات خود، نیاز شدید به منابع مالی دارند. این نکته بسیار مهم است که به هر میزان این گروه‌ها منابع مالی بهتری در اختیار داشته باشند حملات بزرگ‌تر و موفق‌تری انجام خواهند داد. انجام یک اقدام تروریستی متضمن خرید وسایل موردنیاز نظیر تفنگ، مواد منفجره، لوازم ارتباطی و غیره است که با توجه به تأمین آنها از بازار سیاه، در بسیاری از موارد هزینه صرف شده برای تروریست‌ها را بیش از حالت معمول و مرسوم می‌کند. هزینه‌های مربوط به سازمان‌دهی یک حمله از جمله اعزام نیروها به مقصد مورد نظر را که در بردارنده هزینه سفر و غیره است نیز باید در نظر گرفت.
علاوه بر این سازمان‌ها و گروه‌های تروریستی همچون سازمان‌های عادی غیر تروریستی هزینه‌های بسیاری را صرف نگهداری و بقای خود می‌کنند. برای نمونه هزینه عضوگیری جدید برای سازمان و ساختن کمپ‌های آموزشی برای اعضا از جمله مواردی است که برای سازمان هزینه‌بردار است.
از سوی دیگر اعضای این سازمان‌ها معمولاً از طبقه متوسط بوده و برای تأمین هزینه خوراک و پوشاک و سرپناه خود نیز به کمک‌های سازمان وابسته‌اند. هزینه‌های صرف شده برای افراد بازنشسته گروه و یا کمک‌های مالی به خانواده اعضای کشته شده را نیز می‌توان به هزینه‌های نگهداری یک سازمان تروریستی اضافه کرد. جمع این موارد هزینه‌های سنگینی را بر گروه‌های تروریستی تحمیل می‌کند که باید از طرقی تأمین شود. درنتیجه پول را باید به‌مثابه خونی در رگ‌های سازمان‌های تروریستی دانست به‌گونه‌ای که بدون وجود آن، این سازمان‌ها قادر به ادامه حیات یا انجام فعالیت‌های خود برای مدت طولانی نیستند.
** منابع تأمین مالی سازمان‌های تروریستی
با توجه به هزینه‌هایی که گروه‌های تروریستی در جهت سازمان‌دهی همچنین به انجام رساندن حملات خود صرف می‌کنند، چگونگی تأمین این نیازهای مالی شایان توجه است تروریست‌ها برای تأمین مالی خود به فعالیت‌های متنوع قانونی و غیرقانونی متوسل می‌شوند.
1- فعالیت‌های قانونی
شیوه‌های قانونی تأمین مالی تروریسم نشان می‌دهد بازیگرانی که مبادرت به تأمین مـالـی گروه‌های تروریستی می‌کنند از روش‌های مناسب و غیر مشکوک برای پشتیبانی فعالیت‌های تروریستی بهره می‌برند. توسل به اقدامات قانونی برای تأمین هزینه‌های مالی گروه‌های تروریستی از یک‌سو گروه را در معرض تعقیبات قانونی قرار نمی‌دهد و ازاین‌رو آسان‌تر می‌توانند اهداف سیاسی خود را پیگیری کنند و از سوی دیگر بدون اینکه خطر چندانی برای گروه ایجاد شود، می‌توانند منابع مالی خود را تأمین کنند.
گروه‌های تروریستی می‌توانند از طریق فعالیت‌هایی چون تجارت، دریافت کمک‌های مالی، تأسیس مؤسسات خیریه و حمایت دولت‌ها به کسب درآمد بپردازند.
2- فعالیت‌های غیرقانونی
تروریست‌ها برای تحقق اهداف نامشروع خود از انجام هیچ فعالیتی ابایی ندارند. در کنار انجام فعالیت‌های مشروع فعالیت‌های مجرمانه بسیاری از جانب اعضای گروه‌ها برای کسب بودجه انجام می‌گیرد. قاچاق در انواع مختلف آن از بارزترین اقدامات موردعلاقه سازمان‌های تروریستی است. تروریست‌ها بسته به امکانات خود به قاچاق مواد مخدر، نفت و گاز، اسلحه، الماس و درنهایت قاچاق انسان می‌پردازند.
در موارد بسیاری شاهد ارتکاب سرقت از جانب این مجرمان هستیم که با توجه به‌احتمال اندک دستگیری و محاکمه، میزان این رفتار مجرمانه از سوی آنها بالاست.
غارت آثار باستانی و باج‌خواهی از طریق آدم‌ربایی نیز از دیگر فعالیت‌های مجرمانه‌ای است که در سطح وسیعی توسط تروریست‌ها انجام می‌گیرد.
کلمات کلیدی :
پول ترورتأمین مالی تروریسمجرایم تروریستیهزینه‌های سازمان‌های تروریستیمنابع تأمین مالی سازمان‌های تروریستی