|
|
پنجشنبه 26 مهر 1403
سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار (IOSCO)
سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار (IOSCO) یک انجمن از سازمان‌هایی است که برای بازارهای اوراق بهادار و قراردادهای آتی (فیوچرز) ضابطه‌گذاری می‌کنند و بر آنها نظارت دارند.
آیسکو تنظیم‌کننده‌های اوراق بهادار جهان را گرد هم می‌آورد و به‌عنوان تنظیم‌کننده استاندارد جهانی برای تنظیم بازارهای مالی شناخته می‌شود و با سایر سازمان‌های بین‌المللی در اصلاح مقررات جهانی همکاری نزدیک دارد.
این سازمان بیش از ۹۵ درصد از بازارهای اوراق بهادار جهان را تنظیم می‌کند.
❇️ تاریخچه
آیسکو در سال ۱۹۸۳ ایجاد شد، زمانی که ۱۱ آژانس تنظیم‌کننده اوراق بهادار از شمال و جنوب آمریکا موافقت کردند که انجمن منطقه‌ای خود را به یک نهاد بین‌المللی تبدیل کنند.
تنظیم‌کننده‌های اوراق بهادار از فرانسه، اندونزی، کره جنوبی و انگلستان، اولین آژانس‌های غیرآمریکایی هستند که یک سال بعد، به سازمان جدید می‌پیوندند.
در ژوئیه ۱۹۸۶، در کنفرانس سالانه آیسکو در پاریس اعضا توافق کردند که یک دبیرخانه عمومی دائمی ایجاد کنند.
در سال ۱۹۸۷، اولین دبیرخانه آیسکو در مونترآل کانادا تأسیس و پل گای کانادایی به‌عنوان اولین دبیرکل آن منصوب شد. دبیرخانه تا سال ۱۹۹۹ در مونترآل باقی ماند سپس به مادرید منتقل شد.
در سال ۱۹۹۸ آیسکو مجموعه جامعی از اهداف و اصول مقررات اوراق بهادار (اصول IOSCO) را به تصویب رساند که اکنون به‌عنوان معیارهای نظارتی بین‌المللی برای همه بازارهای اوراق بهادار شناخته می‌شود.
در سال ۲۰۰۲ نیز یک یادداشت تفاهم چندجانبه در مورد مشاوره و همکاری و تبادل اطلاعات (IOSCO MMMOU) را به تصویب رساند که برای تسهیل تبادل اطلاعات بین تنظیم‌کنندگان بین‌المللی اوراق بهادار طراحی شده بود.
در سال ۲۰۰۳ این سازمان یک روش جامع (روش ارزیابی اصول آیسکو) را تأیید کرد. آیسکو از این روش برای انجام یک ارزیابی عینی از سطح اجرای اصول این سازمان در حوزه‌های قضایی اعضا و کمک به توسعه برنامه‌های عملی برای اصلاح کاستی‌های شناسایی شده، استفاده می‌کند.
در سال ۲۰۰۵، تفاهم‌نامه آیسکو به‌عنوان معیاری برای همکاری بین‌المللی بین تنظیم‌کنندگان اوراق بهادار تأیید شد و یک راهبرد روشن و اهداف برای گسترش شبکه امضاکنندگان تفاهم‌نامه آیسکو تا سال ۲۰۱۰ تعیین شد.
اجرای مؤثر اصول آیسکو و تفاهم‌نامه، در نتیجه تسهیل همکاری فرامرزی، کاهش ریسک سیستمی جهانی، حفاظت از سرمایه‌گذاران و تضمین بازارهای اوراق بهادار منصفانه و کارآمد است.
❇️ اهداف
نقش این سازمان، کمک به اعضا جهت ارتقای استانداردهای بهینه مقررات و ایفای نقش به‌عنوان مجمعی از نهادهای قانون‌گذار داخلی در همکاری با یکدیگر و سایر اعضای سازمان است.
اهداف و اصول مقررات اوراق بهادار آیسکو توسط گروه ۲۰ Gو هیئت ثبات مالی FSB)) تأیید شده است و به‌عنوان اصول اصلی فراگیر عمل می‌کند که این سازمان را در توسعه و اجرای استانداردهای بین‌المللی شناخته شده و سازگار مقررات، نظارت و اجرا راهنمایی می‌کند. این اهداف و اصول همچنین مبنای ارزیابی بخش اوراق بهادار برای برنامه‌های ارزیابی بخش مالی صندوق بین‌المللی پول (IMF) و بانک جهانی را تشکیل می‌دهند.
- گروه G20، یک سازمان بین‌دولتی متشکل از ۱۹ کشور به‌همراه اتحادیه اروپا (EU) و اتحادیه آفریقا (AU) است که برای رسیدگی به مسائل عمده مرتبط با اقتصاد جهانی مانند ثبات مالی بین‌المللی، تغییرات اقلیمی و توسعه پایدار فعالیت می‌کند.
- هیئت ثبات مالی FSB)) هیئتی بین‌المللی است که بر سیستم مالی جهانی نظارت دارد و پیشنهادهایی در این زمینه می‌دهد و اعضای آن شامل کشورهای عضو گروه ۲۰، مجمع ثبات مالی و کمیسیون اروپا است.
❇️ کمک‌های فنی و آموزشی
با ارائه کمک‌های فنی و آموزش با کیفیت بالا، آیسکو از اعضای خود حمایت می‌کند تا برای دستیابی به سه هدف زیر گرد هم آیند.
1- افزایش حمایت از سرمایه‌گذار
تقویت حمایت از سرمایه‌گذار و ارتقای اعتماد سرمایه‌گذاران به یکپارچگی بازارهای مالی، از طریق تقویت تبادل اطلاعات و همکاری در اجرای قانون در برابر سوءرفتار و نظارت بر بازارها و واسطه‌های بازار.
2- اطمینان حاصل کنید که بازارها منصفانه و کارآمد هستند
برای حصول اطمینان از اینکه ساختارهای بازار بی‌جهت برخی از کاربران را نسبت به سایرین ترجیح نمی‌دهند و به سرمایه‌گذاران دسترسی عادلانه و شفاف به امکانات بازار یا اطلاعات قیمت در زمان واقعی داده می‌شود.
3- با کاهش ریسک سیستماتیک، ثبات مالی را ارتقاء دهید
ارتقاء و امکان مدیریت مؤثر ریسک و اطمینان از اینکه سرمایه مورد نیاز برای پرداختن به ریسک مناسب در طول دوره‌های بی‌ثباتی، برای تسهیل تبادل سریع و دقیق اطلاعات در سراسر حوزه‌های قضایی برای به‌حداقل‌رساندن شکست‌ها یا تأثیر آن شکست در سطح بین‌المللی کافی است.
❇️ برنامه کاری دوسالانه آیسکو
در آوریل ۲۰۲۳، آیسکو برنامه دوسالانه ۲۰۲۴-۲۰۲۳ کار خود را تحت پنج موضوع منتشر کرد:
۱. تقویت انعطاف‌پذیری مالی؛
۲. حمایت از اثربخشی بازار؛
۳. حمایت از سرمایه‌گذاران؛
۴. پرداختن به ریسک‌های جدید در پایداری و فین‌تک؛
۵. ارتقای همکاری نظارتی و اثربخشی.
جریان‌های کاری جدید آیسکو نشان‌دهنده تمرکز فزآینده بر هوش مصنوعی، توکن‌سازی و مبادله پیش‌فرض اعتبار و همچنین کار اضافی روی برنامه‌های انتقال و امور مالی سبز است.
❇️ اعضا
اعضای آیسکو نوعاً «کمیسیون‌های اوراق بهادار» یا «نهادهای ناظر بازار سرمایه» هر کشور هستند. آیسکو دارای بیش از ۲۴۰ عضو در ۱۳۰ حوزه قضایی است.
نقش آیسکو کمک کردن به اعضایش برای ترویج استانداردهای بالا در قانون‌گذاری و نظارت و عمل‌کردن به‌عنوان مجمعی برای نهادهای ناظر به‌منظور همکاری با یکدیگر و دیگر سازمان‌های بین‌المللی است.
اعضا سه دسته هستند: عادی، همکار و وابسته.
به‌طورکلی، اعضای عادی (۱۳۲ عضو) شامل: کمیسیون‌های ملی اوراق بهادار یا نهادهای دولتی مشابه با اختیارات قابل‌توجهی بر بازارهای اوراق بهادار یا مشابه آن در حوزه قضایی مربوطه خود هستند.
اعضای وابسته (۳۴ عضو) معمولاً تنظیم‌کننده‌های دولتی فراملی، تنظیم‌کننده‌های دولتی داخلی، سازمان‌های بین‌المللی و سایر نهادهای تنظیم استاندارد بین‌المللی همچنین سایر نهادهای دولتی مرتبط در تنظیم اوراق بهادار هستند.
اعضای وابسته (۷۴ عضو) سازمان‌های خودتنظیمی، بورس اوراق بهادار، زیرساخت‌های بازار مالی، نهادهای بین‌المللی غیر از سازمان‌های دولتی ذی‌نفع در مقررات اوراق بهادار، صندوق‌های حمایت از سرمایه‌گذار و صندوق‌های جبران خسارت هستند.
❇️ ساختار
دبیرخانه دائمی آیسکو در مادرید، اسپانیا واقع است. زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیولی، پرتغالی و عربی زبان‌های رسمی آن هستند.
آیسکو از شماری کارگروه (کمیته) تشکیل شده است که چند بار در سال در مکان‌های متفاوت جهان تشکیل جلسه می‌دهند.
این سازمان توسط هیئتی اداره می‌شود که شامل ۳۵ تنظیم‌کننده اوراق بهادار است و برنامه کاری آیسکو را برای حمایت از اعضای خود تنظیم می‌کند. رئیس هیئت‌مدیره آیسکو بر هیئت نظارت بر ایجاد اصول و استانداردهایی را که به طور رسمی توسط گروه‌های کاری در سطح هیئت‌مدیره و کمیته‌های خط‌مشی تدوین شده‌اند، نظارت می‌کند.
کمیته رؤسا شامل همه رؤسا (اعضای عادی و وابسته) است که مجموعاً ۱۶۵ نفر هستند. این کمیته یک‌بار در سال به‌صورت حضوری جلسه سالانه تشکیل می‌دهد.
تعدادی کمیته وجود دارد که از کار آیسکو حمایت می‌کنند.
۱- کمیته رشد و بازارهای در حال ظهور (GEM):
بزرگترین کمیته آیسکو است که بیش از ۷۵ درصد از اعضای عادی را تشکیل می‌دهد. این کمیته با ایجاد اصول و حداقل استانداردها، ارائه برنامه‌هایی آموزشی و کمک‌های فنی برای اعضا و تسهیل تبادل اطلاعات و انتقال فناوری و تخصص، به‌دنبال ارتقای توسعه و کارایی بیشتر بازارهای اوراق بهادار و آتی نوظهور است.
۲- چهار کمیته منطقه‌ای:
کمیته منطقه‌ای آفریقا- خاورمیانه، کمیته منطقه‌ای آسیا-اقیانوسیه، کمیته منطقه‌ای اروپا و کمیته منطقه‌ای بین‌آمریکایی، انجمنی را برای تبادل ایده‌ها و بهترین تجربیات در سطح منطقه‌ای فراهم می‌کنند.
۳-کمیته مشورتی اعضای وابسته (AMCC):
متشکل از سازمان‌های خودتنظیمی و نمایندگانی از بخش خصوصی مانند صرافی‌ها و انجمن‌های تجاری، چشم‌انداز دیگری را برای کار آیسکو ارائه می‌دهد.
❇️ آیسکو و مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم
در سال ۱۹۹۲ به پیشنهاد کمیته اجرایی، کمیته رؤسای این سازمان قطعنامه‌ای در مورد پولشویی به تصویب رساند.
افزایش آگاهی اعضا در مورد مشکل پولشویی و افزایش پیچیدگی در اتخاذ گام‌های مناسب برای محافظت از یکپارچگی بازارهای اوراق بهادار و کسب‌وکارها در برابر سوءاستفاده مالی از دلایل صدور این قطعنامه بود.
بر اساس این مصوبه هر عضو آیسکو باید در نظر داشته باشد:
۱- میزان جمع‌آوری و ثبت اطلاعات شناسایی مشتری توسط مؤسسات مالی تحت نظارت آن، با هدف افزایش توانایی مقامات ذی‌ربط برای شناسایی و پیگرد قانونی پولشویان؛
۲- میزان و کفایت الزامات ثبت سوابق از منظر فراهم آوردن ابزار بازسازی معاملات مالی در بازارهای اوراق بهادار و آتی؛
۳- روش مناسب برای رسیدگی به شناسایی و گزارش تراکنش‌های مشکوک همراه با تنظیم‌کننده‌های ملی خود که مسئول تعقیب جرایم پولشویی هستند؛
۴- رویه‌های موجود برای جلوگیری از دستیابی مجرمان به کنترل اوراق بهادار و معاملات آتی با هدف همکاری با همتایان خارجی برای به اشتراک گذاشتن چنین اطلاعاتی در صورت لزوم؛
۵- ابزار مناسب برای اطمینان از اینکه شرکت‌های اوراق بهادار روش‌های نظارت و انطباق را که برای جلوگیری و کشف پولشویی طراحی شده است، حفظ می‌کنند؛
۶- استفاده از وجه نقد و معادل وجوه نقد در معاملات اوراق بهادار، از جمله کفایت اسناد و قابلیت بازسازی هر گونه معاملات؛
۷- انتخاب مناسب‌ترین وسیله، با توجه به اختیارات و اختیارات ملی خاص خود، برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات به‌منظور مبارزه با پولشویی.
آیسکو در سپتامبر ۱۹۹۸ سندی حاوی ۳۰ اصل را با هدف حمایت از سرمایه‌گذاران، اطمینان از اینکه بازارها منصفانه، کارآمد و شفاف هستند و کاهش خطر سیستماتیک، منتشر کرد.
در اصل سوم از اصول ۳۰گانه با عنوان "اجرای مقررات اوراق بهادار" ضمن تعریف پولشویی آمده است: "رگولاتورهای اوراق بهادار باید کافی بودن قوانین داخلی را برای مقابله با خطرات پولشویی در نظر بگیرند. تنظیم‌کننده همچنین باید از واسطه‌های بازار بخواهد که سیاست‌ها و رویه‌هایی را برای به‌حداقل‌رساندن خطر استفاده از تجارت واسطه‌ها به‌عنوان وسیله‌ای برای پولشویی داشته باشند."
❇️ ابتکارات آیسکو و دو نهاد ناظر جهانی
در ژوئن ۲۰۰۳، یادداشت مشترک کمیته بازل در مورد نظارت بانکی (BCBS)، انجمن بین‌المللی ناظران بیمه (IAIS) و سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار (IOSCO) حاوی سابقه‌ای از ابتکارات اتخاذ شده توسط هر بخش برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم ارائه و در نشست عمومی برلین مطرح شد.
این یادداشت به دو بخش تقسیم می‌شود. بخش اول مروری بر استانداردهای رایج AML/CFT که برای هر سه بخش اعمال می‌شود و ارزیابی وجود شکاف‌ها یا ناسازگاری‌های جدی در رویکردها و توصیه‌ها ارائه می‌کند و بخش دوم شامل مشارکت‌های دبیرخانه‌های سه نهاد است، شامل: ۱-روابط بین مؤسسات و مشتریان آنها با تمرکز بر محصولات یا خدماتی که در برابر پولشویی آسیب‌پذیر هستند، ۲- چگونه هر کمیته به دنبال رفع این آسیب‌پذیری‌ها بوده است و ۳- شرح کار در حال انجام و آینده.
❇️ تشکیل گروه ویژه
در سال ۲۰۰۲، آیسکو یک گروه ویژه برای شناسایی مشتری و مالکیت سودمند به‌منظور بررسی چهارچوب نظارتی اعضا با هدف ارزیابی سطح آسیب‌پذیری‌های بازارهای اوراق بهادار در برابر فعالیت‌های پولشویی همچنین راهنمایی‌های نظارتی برای اجرای توصیه‌های ۸+۴۰ گانه FATF تشکیل داد.
در سال ۲۰۰۵، آیسکو راهنمای مبارزه با پولشویی برای طرح‌های سرمایه‌گذاری جمعی را منتشر کرد. در مقدمه این راهنما آمده است که آیسکو این اصل را پذیرفته است که تنظیم‌کننده‌ها باید از واسطه‌های بازار اوراق بهادار بخواهند سیاست‌ها و رویه‌هایی را برای به‌حداقل‌رساندن خطر استفاده از تجارت واسطه‌ها به‌عنوان وسیله‌ای برای پولشویی داشته باشند.
آخرین گزارش این سازمان در سال ۲۰۲۳ با عنوان" توصیه‌های خط‌مشی برای بازارهای ارز دیجیتال و دارایی دیجیتال" حاوی توصیه‌هایی برای کاهش خطر پولشویی با اتخاذ بهترین شیوه‌ها برای همکاری بین‌المللی به‌منظور کمک به تضمین نظارت مؤثر بر تجارت دارایی‌های فرامرزی رمزنگاری است.
❇️ ایران و آیسکو
سازمان بورس و اوراق بهادار ایران در فروردین ۱۳۹۵ به‌عنوان یکی از اعضای پیوسته آیسکو پذیرفته شد و در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۹۷ عضو عادی آیسکو شد.
این سازمان در حال حاضر عضو کمیته منطقه‌ای خاورمیانه - آفریقا (AMERC) و بازارهای نوظهور (GEM) است.
حضور سازمان بورس در آیسکو منجر به تبادل اطلاعات در بالاترین سطح حوزه بازار سرمایه با نهادهای ناظر بر بازار سرمایه عضو آیسکو شده همچنین انتقال فناوری، تخصص و استفاده از برنامه‌های آموزشی آیسکو فرصتی برای بازار سرمایه ایران فراهم می‌کند.
از مزایا و ویژگی‌های مهم ارتقای عضویت برای بازار سرمایه ایران، مشارکت در کلیه رأی‌گیری‌های آیسکو، امکان عضویت در تمامی کمیته‌های آن، شرکت در تمامی رویدادها و فعالیت‌های آیسکو به طور فعال‌تر و پررنگ‌تر است.
با تغییر وضعیت به‌عنوان عضو عادی، سازمان بورس و اوراق بهادار می‌تواند ریاست و معاونت کمیته‌های عضو از جمله «کمیته منطقه‌ای شمال آفریقا و خاورمیانه» و «کمیته رشد و بازارهای نوظهور» را به دست آورد و امکان عضویت در هیئت‌رئیسه آیسکو را نیز خواهد داشت.
📩 اصول هشت‌گانه سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار در مبارزه با پولشویی
تارنمای سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار:
https://www.iosco.org/
کمیسیون‌های اوراق بهادار, مقابله با پولشویی, تأمین مالی تروریسم, اوراق بهادار پولشویی
|