یک برنامه انطباق میتواند بهصورت مراحل زیر تدوین شود:
مرحله 1
انتصاب مسئول مبارزه با پولشویی؛ طبق قانون مبارزه با پولشویی کلیه اشخاص مشمول موظفاند یک نفر را بهعنوان مسئول مبارزه با پولشویی انتخاب کنند. وظیفه این شخص مدیریت برنامه انطباق، مدیریت کنترل داخلی، تجزیهوتحلیل برنامه انطباق با دستورالعملهای مصوب و یا جدید اعلامی، تهیه برنامههای آموزشی برای کارکنان و سایر امور مربوط به مبارزه با پولشویی در سازمان است. طبیعی است که داشتن دانش و مهارت لازم در این حوزه در انتخاب مسئول مبارزه با پولشویی موردنیاز است.
مرحله 2
آموزش کارکنان سازمان؛ طراحی یک برنامه آموزشی کارکنان برای شناخت و اجرای تکالیف در حوزه مبارزه با پولشویی ضروری است. این برنامه باید مطابق با آخرین تغییرات در قوانین و آییننامههای اجرایی ابلاغی باشد. آموزش کارکنان واحد مبارزه با پولشویی، مدیریت ارشد و بخشهای پر ریسک سازمان (مالی، تدارکات و...) در اولویت قرار دارد. استفاده از ابلاغیه حداقل سرفصلهای آموزشی که توسط مرکز اطلاعات مالی اعلام شده است میتواند در تدوین برنامه آموزشی سازمان مؤثر واقع شود.
مرحله 3
ارزیابی ریسک پولشویی و تأمین مالی تروریسم؛ اساس یک برنامه انطباق ضد پولشویی مبتنی بر رویکرد ریسک محور است. سازمانها باید سطح ریسک فعالیت مشتری را با ارزیابی آن در هنگام فرآیند ورود و جذب مشتری تعیین کنند. مشتریان فعلی نیز باید در فواصل زمانی معین بررسی شوند، زیرا ریسک مشتریان موجود میتوانند در طول زمان تغییر یابد. در نهایت سازمانها باید با ایجاد یک برنامه کنترلی متناسب با سطوح ریسک مشتریان، برنامه انطباق مؤثر ضد پولشویی خود را اجرا کنند.
مرحله 4
توسعه رویهها و سیاستهای ضد پولشویی؛ پس ازآنکه سازمان ریسکهای پولشویی در معرض خود را شناسایی کرد آنگاه بایستی مطابق با تکالیف مقرر در قانون و آییننامه اجرایی رویههای خود را ازجمله در شناسایی و یا هنگام شروع یک رابطه تجاری، نحوه برخورد با مشتریان پرخطر، نحوه شناسایی و گزارشدهی عملیات مشکوک و... را تدوین نماید. در این رویهها وظایف و تکالیف تمامی واحدهای سازمانی تعریفشده است. با توجه به گستردگی و تنوع مشاغل، جزئیات این رویهها متفاوت است اما در کلیات با یکدیگر تفاوتی ندارند. همچنین دستورالعملها و سیاستهای کلی ابلاغی از سوی نهادهای متولی مبارزه با پولشویی مانند شورایعالی مقابله و پیشگیری از جرایم پولشویی و تأمین مالی تروریسم، مرکز اطلاعات مالی و یا دستگاه متولی نظارت راهگشای اشخاص مشمول در تدوین برنامه داخلی است.
مرحله 5
شناسایی عملیات مشکوک و گزارش آنان؛ شاید بتوان گفت که ماحصل تمامی برنامههای مبارزه با پولشویی شناسایی و گزارش موارد مشکوک به مراجع ذیصلاح است. بهطورکلی معیارها و شاخصهای عملیات مشکوک توسط شورایعالی، مرکز اطلاعات مالی و یا دستگاه متولی نظارت اعلام میشود؛ اما هر سازمان بنا به شناختی که از فرآیندهای داخلی خود دارد میتواند شاخصهایی که به شناسایی عملیات مشکوک کمک کند را در برنامه داخلی خود جایگذاری کند. پس از شناسایی عملیات مشکوک، نحوه گزارشدهی آن به مرکز اطلاعات مالی و سایر ملاحظاتی که پس از گزارشدهی لازم است در برنامه تدوین شود.
کلمات کلیدی :
ضد پولشوییبرنامهمسئول مبارزه با پولشوییارزیابی ریسکعملیات مشکوک