سامانه هوشمند مبارزه با پولشویی بازار بورس طراحی شد

به گزارش سنا، ابوالقاسم فرجی‌نیا سرپرست مرکز مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم سازمان بورس با اشاره به برنامه‌ها و اقدامات این مرکز گفت: طرح سامانه نظارت هوشمند مبارزه با پولشویی بازار سرمایه را در جلسات منطقه‌ای اوراسیای FATF (چین و قرقیزستان)، منطبق با توصیه‌های FATF ارائه کرده‌ایم و این طرح با استقبال اعضای کارگروه مواجه شد.

وی با اشاره به برنامه‌ها و اقدامات صورت‌گرفته در سال گذشته و نیمه نخست امسال در اداره توسعه روش‌های مبارزه با پولشویی سازمان بورس گفت: دستورالعمل‌های مختلفی در این مرکز تدوین و موارد زیادی بررسی شد که از جمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱.تدوین و ابلاغ دستورالعمل نحوه تشکیل و ساماندهی واحد مبارزه با پولشویی در اشخاص مشمول بازار سرمایه و اصلاح آن؛
۲.تدوین ضوابط اجرایی شناسایی مضاعف ارباب‌رجوع به همراه کاربرگ‌های مربوط به تفکیک اشخاص حقیقی و حقوقی و تصویب و اخذ تأییدیه نهایی از مرکز اطلاعات مالی و ابلاغ آن به اشخاص مشمول تحت نظارت؛
۳.تدوین «دستورالعمل حدود و چگونگی ارائه غیرحضوری خدمات پایه به ارباب‌رجوع در بازار سرمایه» و پیگیری تصویب نهایی آن در شورای‌عالی مقابله و پیشگیری از جرایم پولشویی و تأمین مالی تروریسم؛
۴.تدوین «دستورالعمل مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم و پیشگیری از آنها در بازار سرمایه» و پیگیری تصویب نهایی آن در شورای‌عالی مقابله و پیشگیری از جرایم پولشویی و تأمین مالی تروریسم؛
۵.تدوین قواعد و شاخص‌های شناسایی معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی در بازار سرمایه، به همراه سازوکار و رویه ارسال گزارش‌های معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی و ابلاغ آن به اشخاص مشمول تحت نظارت پس از تأیید مرکز اطلاعات مالی؛
۶.طراحی و نهایی‌سازی چک‌لیست کنترل اقدامات تکلیفی اشخاص مشمول تحت نظارت در سامانه سنام؛
۷.تهیه پیش‌نویس احصاء خدمات قابل‌ارائه در بازار سرمایه و ارسال آن به مرکز اطلاعات مالی برای تأیید نهایی؛
۸.تهیه رویه ساختار واحدهای مبارزه با پولشویی اشخاص مشمول بازار سرمایه متناسب با گستردگی فعالیت‌ها و ریسک‌های مرتبط با آن‌ها و فرآیند احراز صلاحیت تخصصی مسئولان واحد مبارزه با پولشویی اشخاص مشمول تحت نظارت بازار سرمایه؛
۹.انجام فرآیند تأیید صلاحیت تخصصی بیش از ۵۵۰ نهاد مالی (تجمعی) که از این تعداد ۱۷۰ نماینده در کارگروه تأیید صلاحیت تخصصی مسئولان مبارزه با پولشویی تأیید صلاحیت شده‌اند. این فرآیند شامل «بررسی و امتیازبندی متقاضیان، دعوت به جلسه مصاحبه، انجام مصاحبه، پیگیری اخذ تأییدیه‌های عمومی و امنیتی و ارسال به مرکز اطلاعات مالی جهت صدور حکم تخصصی» است.
۱۰.پاسخگویی به ۴۱۰ مورد استعلام واحدهای داخلی سازمان و شرکت‌های بورس اوراق تهران و فرابورس ایران در خصوص مواردی چون «صدور مجوز فعالیت و تأسیس صندوق‌ها و انواع نهادهای مالی، پذیرش و درج شرکت‌های متقاضی در بورس و فرابورس، معاملات عمده بلوک اشخاص، تغییر سهامداری و افزایش سرمایه متقاضیان و سایر موارد» که ۲۶۰ مورد آن در سال ۱۴۰۲ و ۱۵۰ مورد آن در سال ۱۴۰۳ صورت‌گرفته است.

برگزاری اولین همایش آموزشی «مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم»
فرجی‌نیا در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به اقدامات انجام گرفته در حوزه آموزش این مرکز گفت: اولین همایش آموزشی «مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم» برای مدیران عامل و مسئولان مبارزه با پولشویی تمامی نهادهای مالی تحت نظارت بازار سرمایه به میزان۴۲۶۴ نفرساعت همچنین دوره آموزشی مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم برای کارکنان سازمان بورس برگزار شد.

وی ادامه داد: عضویت و شرکت در کمیته آموزش مرکز اطلاعات مالی و تدوین محتوای آموزشی استاندارد برای دوره‌های مقدماتی، ارائه پیشنهاد مبنی بر تشکیل میز هر حوزه در مرکز اطلاعات مالی و تشکیل میز بورس در آن نهاد و حضور مستمر در جلسات کارگروه مربوط همچنین برگزاری جلسات منظم و دوره‌های هم‌اندیشی با ارکان بازار سرمایه و مرکز اطلاعات مالی از دیگر اقدامات انجام شده در این حوزه است.

پیگیری تسهیل ورود سرمایه‌گذاری خارجی به بازار سرمایه
سرپرست مرکز مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم سازمان بورس و اوراق بهادار برنامه‌های در دست اقدام اداره توسعه روش‌های مبارزه با پولشویی سازمان بورس را چنین برشمرد:
۱.پیگیری عملیاتی‌شدن ساختار مصوب مرکز مبارزه با پولشویی سازمان و تکمیل ظرفیت نیروی انسانی مورد نیاز به‌منظور انجام بهتر تکالیف محوله؛
۲.پیگیری و بازرسی دوره‌های موردی و نظام‌مند از اشخاص مشمول تحت نظارت به‌منظور کنترل اجرای مقررات مبارزه با پولشویی حسب تکلیف قانونی مندرج در آیین‌نامه و رتبه‌بندی آنها؛
۳.پیگیری اصلاح آیین‌نامه اجرایی و رفع موارد مغایر و مبهم (پیشنهادهای این مرکز و بازار سرمایه به مرکز اطلاعات مالی ارسال شده است.)؛
۴.تدوین دستورالعمل موضوع تبصرۀ ۲ ماده ۱۵۸ آیین‌نامه اجرایی با عنوان دستورالعمل اعمال محدودیت ارائه خدمات بازار سرمایه به اشخاص؛
۵.تدوین دستورالعمل شناسایی منشأ سرمایه مورد نیاز مجوزهای تأسیس و فعالیت در بازار سرمایه؛
۶.پیگیری اجرای دوره‌های آموزشی مبارزه با پولشویی به‌تمامی اشخاص مشمول تحت نظارت و کارکنان سازمان و در صورت لزوم ارائه آموزش‌های تخصصی به افراد شاغل در نهادهای مالی تحت نظارت؛
۷.پیگیری دریافت فهرست اشخاص مظنون، پرریسک، تحت مراقبت و تحریمی از مرکز اطلاعات مالی به‌منظور بررسی و کنترل در ارائه خدمات به این اشخاص؛
۸.بررسی چک‌لیست‌های ارسالی انواع نهادهای مالی و کنترل صحت آنها؛
۹.پیگیری تنقیح و اصلاح مصوبات و مقررات تصویب شده سابق در راستای تطبیق با قانون و آیین‌نامه اجرایی جدید مبارزه با پولشویی؛
۱۰.اجرای برنامه‌های اقدام احصاء شده در سند ملی ریسک (پس از تأیید نهایی و ابلاغ توسط مرکز اطلاعات مالی)؛
۱۱.پیگیری تسهیل ورود سرمایه‌گذاری خارجی به بازار سرمایه و پرداخت سودهای تعلق یافته ایرانیان مقیم خارج از کشور؛

برگزاری بیش از ۵۰ جلسه کارگروه ارزیابی آسیب‌پذیری بازار سرمایه
فرجی‌نیا همچنین ۱۱ مورد از اقدامات صورت‌گرفته اداره توسعه نظارت هوشمند مبارزه با پولشویی سازمان بورس را بیان کرد:
۱.برگزاری بیش از ۵۰ جلسه کارگروه تخصصی ارزیابی آسیب‌پذیری بازار سرمایه و تدوین سند نهایی نتایج ارزیابی آسیب‌پذیری بازار سرمایه و استخراج اولویت‌های اقدامات لازم برای رفع آسیب‌پذیری بازار سرمایه در راستای سند ملی ریسک؛
۲.عضویت و شرکت در کارگروه تدوین سند ملی ریسک به‌عنوان عضو اصلی و شرکت در جلسات آن و بررسی و اظهارنظر در خصوص موارد مطروحه به‌منظور تدوین سند نهایی ارزیابی ملی ریسک کشور (بیش از ۱۵ جلسه)؛
۳.تدوین ۳ مورد RFP سامانه‌های نظارتی نظیر «سامانه جدید ارسال گزارش‌های معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی توسط اشخاص مشمول، سامانه نظارت بر اطلاعات پروفایل مشتریان بازار سرمایه، سامانه هوشمند شناسایی معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی برای استقرار و بهره‌برداری از آنها، طراحی و بهره‌برداری از داشبورد هشدارهای معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی (۱۵ هشدار در سامانه بیدار) و داشبورد استعلام اشخاص پرریسک»؛
۴.بررسی ۲۱۵۹ گزارش دریافتی از اشخاص مشمول تحت نظارت (تعداد ۲۴۶ گزارش در ۶ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۳)؛
۵.تهیه و ارسال ۲۰۶ گزارش مشکوک به پولشویی به مرکز اطلاعات مالی (ارسال ۴۲ گزارش در ۶ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۳)؛
۶.برگزاری جلسات مستمر و پیگیری از بانک مرکزی و نهادهای مالی و نهایی‌سازی ایجاد امکان کنترل و تطبیق هویت واریزکنندگان وجوه با کارت‌های بانکی در درگاه‌های پرداخت الکترونیک؛
۷.پاسخ‌گویی به استعلامات مرکز اطلاعات مالی در خصوص سوابق فعالیت اشخاص مشکوک درخواستی (مجموعاً ۶۶ نفر)؛
۸.ارائه طرح سامانه نظارت هوشمند مبارزه با پولشویی بازار سرمایه در جلسات منطقه‌ای اوراسیای FATF (چین و قرقیزستان) و استقبال بی‌نظیر اعضای کارگروه از طرح و سامانه ارائه شده این مرکز؛
9.بررسی و اظهارنظر در خصوص هرگونه ابزار جدید، کانال جدید ارائه خدمات، نوآوری‌های مالی و فنی ارائه شده در بازار سرمایه از لحاظ مبارزه با پولشویی و استانداردهای بین‌المللی؛
10.دریافت تقدیرنامه‌های تدوین سند تخصصی ارزیابی آسیب‌پذیری بازار سرمایه و تدوین سند ملی ریسک از مرکز اطلاعات مالی؛

برنامه‌های در دست اقدام
فرجی‌نیا، «پیگیری طراحی و پیاده‌سازی سامانه هوشمند نظارتی برای شناسایی خودکار معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی، استانداردسازی و تدوین فرآیندها و رویه‌های گزارشگری معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی، بررسی گزارش‌های مشکوک دریافتی از اشخاص مشمول تحت نظارت (مستمر) و آموزش نمایندگان مبارزه با پولشویی در خصوص نحوه بررسی و ارسال گزارش‌های مشکوک برای افزایش کیفیت گزارش‌ها (مستمر)» را از برنامه‌های در دست اقدام اداره توسعه نظارت هوشمند مبارزه با پولشویی نام برد.