تاریخچه
این کمیته در سال 1997 تحت نام اولیه "کمیته منتخب کارشناسان ارزیابی اقدامات ضد پولشویی" (PC-R-EV) تأسیس شد و در سال 2002 به مانی‌وال MONEYVAL تغییر نام یافت. عملکرد این کمیته توسط مقررات کلی قطعنامه 47 (2005) کمیته وزیران شورای اروپا در مورد کمیته ها و نهادهای زیرمجموعه، شرایط مرجع و روش های کاری آنها تنظیم شد.
کمیته وزیران در نشست خود در 13 اکتبر 2010 با صدور قطعنامه شماره12، اساسنامه کمیته کارشناسان ارزیابی اقدامات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم مانی‌وال را به تصویب رساند. این اساسنامه، مانی‌وال را به یک مکانیسم نظارتی مستقل در شورای اروپا تبدیل کرد که مستقیماً به کمیته وزیران پاسخ‌گو است. اساسنامه مانی‌وال در سال‌های 2013 و 2017 اصلاح شد.
اعضا
این نهاد نظارتی دائمی شورای اروپا 35 عضو و حوزه قضایی دارد. در حالی که 19 کشور عضو شورای اروپا توسط FATF ارزیابی می شوند، مانی‌وال 27 کشور عضو شورای اروپا را ارزیابی می‌کند.
اعضای مانی‌وال عبارت‌اند از:
آلبانی
آندورا
ارمنستان
آذربایجان
بوسنی و هرزگوین
بلغارستان
کرواسی
قبرس
چک
استونی
گرجستان
آلمان
جبل‌الطارق
گرنزی
واتیکان
مجارستان
جزیره من
اسرائیل
جرسی
لتونی
لیختن‌اشتاین
لیتوانی
مالت
مولداوی
موناکو
مونته‌نگرو
لهستان
مقدونیه شمالی
رومانی
سن‌مارینو
صربستان
اسلواکی
اسلوونی
اوکراین
انگلستان
گفتنی است که دو کشور غیرعضو شورای اروپا توسط مانی‌وال ارزیابی می‌شوند: اسرائیل (مشترک با FATF) و واتیکان.
مانی‌وال همچنین وابستگی‌های سلطنتی انگلستان در گرنزی، جرسی و جزیره من همچنین قلمرو خارج از کشور جبل‌الطارق بریتانیا را ارزیابی می‌کند.
ناظران
به چندین نهاد، کشور و سازمان با مانی‌وال وضعیت ناظر اعطا می‌شود. ناظران حق دارند نمایندگان خود را به جلسات مانی‌وال بفرستند اما حق رأی ندارند.
فهرست ناظران عبارت‌اند از:
مجمع پارلمانی شورای اروپا، بانک توسعه شورای اروپا، کمیته اروپایی جرم و جنایت و کنفرانس اعضای کنوانسیون در مورد پولشویی، جستجو، ضبط و مصادره عواید حاصل از جرم و تأمین مالی تروریسم؛
کمیسیون اروپا و دبیرخانه شورای اتحادیه اروپا؛
کشورهای دارای وضعیت ناظر شورای اروپا (مانند کانادا، ژاپن، مکزیک و آمریکا)؛
دبیرخانه گروه ویژه اقدام مالی (FATF)؛
اینترپل؛
دبیرخانه اتحادیه کشورهای مشترک‌المنافع؛
صندوق بین‌المللی پول (IMF)؛
دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC)؛
کمیته مبارزه با تروریسم سازمان ملل (CTC)؛
بخش پیشگیری از جرم و عدالت کیفری سازمان ملل متحد (CCPCJ)؛
بانک جهانی؛
بانک اروپایی بازسازی و توسعه (EBRD)؛
گروه ناظران مرکز مالی بین‌المللی (GIFCS)؛
سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE)؛
گروه واحدهای اطلاعات مالی اگمونت؛
گروه اوراسیا در مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم (EAG)؛
هر نهاد منطقه‌ای به سبک FATF (FSRB)؛
هر یک از اعضای FATF که در مانی‌وال به‌عنوان یکی از دو هیئتی که رسماً توسط FATF منصوب شده‌اند، نمایندگی نداشته باشد.
اهداف
ارتقای ظرفیت‌های مقامات ملی برای مبارزه مؤثرتر با پولشویی و تأمین مالی تروریسم از طریق فرآیند پویای ارزیابی متقابل، بررسی همتایان و پیگیری منظم گزارش‌های خود، هدف مانی‌وال است.
بیانیه مأموریت
هدف مانی‌وال بهبود قابلیت‌های مقامات کشورهای عضو و مناطق، به‌منظور محافظت از جوامع و اقتصاد آنها در برابر تهدیدات پولشویی، تأمین مالی تروریسم و تأمین مالی تکثیر سلاح‌های کشتارجمعی است. در انجام این کار، مانی‌وال برای تضمین ایمنی و امنیت شهروندان، نهادهای اقتصادی و غیرانتفاعی و دولت‌ها در برابر این تهدیدات تلاش می‌کند. بنابراین مانی‌وال به حفظ حقوق فردی، اقتصادی و اجتماعی انسانی، تقویت توسعه اقتصادی پایدار و عادلانه و حاکمیت قانون در جامعه کمک می‌کند.
چشم‌انداز
از طریق اقدام جمعی، حمایت متقابل و ظرفیت‌سازی، مانی‌وال به‌منظور تقویت اقدامات مبارزه و مقابله با پولشویی در سطح ملی و منطقه‌ای، برای تسهیل توسعه شبکه جهانی FATF و ترویج ارزش‌ها و مشارکت‌های شورای اروپا عمل می‌کند.
هدف مانی‌وال اعمال سیاست «فشار حداکثری» علیه پولشویی است که باید توسط همه کشورهای اروپایی اتخاذ شود تا از گسترش گروه‌های جنایتکار سازمان‌یافته جلوگیری و با پولشویی در قاره اروپا مبارزه کند. این چشم‌انداز سیاسی توسط بیانیه وزیران مانی‌وال در 25 آوریل 2023 پشتیبانی می‌شود.
چشم‌انداز مانی‌وال برای کشورهای عضو و سرزمین‌های خود این است که به طور مشهودی بهبودها را در تمام متغیرهای اثربخش AML/CFT در سیستم‌های ملی خود تشدید کنند.
چشم‌انداز مانی‌وال در شبکه جهانی FATF این است که از طریق تقویت روابط عمودی و افقی با FATF و FSRBهای دیگر، از طریق ابتکارات سطح بالا، پروژه‌های مشترک، حمایت متقابل و تبادلات شدید، به اثربخشی AML/CFT جهانی کمک کند.
چشم‌انداز مانی‌وال در شورای اروپا برای تقویت متقابل و یکپارچه‌سازی تلاش‌های مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم با اهداف کلی حاکمیت قانون مطابق با استانداردهای حقوق بشر، تقویت متقابل با نهادهای شورای اروپا و ارتقای تلاش‌های مشترک در صحنه جهانی است.
راهبردها
استانداردهای بین‌المللی مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم (AML/CFT) که توسط مانی‌وال نظارت می‌شود توسط گروه ویژه اقدام مالی (FATF) تعریف شده است.
موقعیت دوگانه مانی‌وال به‌عنوان کمیته شورای اروپا و یک نهاد منطقه‌ای به سبک FATF، جایگاه نهادی و بین‌المللی محکم آن را در میان سازمان‌های بین‌المللی درگیر در تلاش‌های مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم تضمین می‌کند.
مانی‌وال اولین راهبرد خود را که دوره 2022-2020 پوشش می‌داد، اجرا کرد که منجر به پیشرفت‌های مهمی در جایگاه بین‌المللی این کمیته در شبکه جهانی تحت رهبری FATF، پیشرفت‌های اساسی در ابزارهای نظارتی خود و موقعیت داخلی قوی‌تر در شورای اروپا شد.
یک برنامه کاری برای اجرای راهبرد توسط مانی‌وال به تصویب رسید و به‌عنوان معیار مدیریت پروژه مورد استفاده قرار گرفت. در سال 2022 با بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای کلیدی راهبرد قبلی استراتژی جدید تدوین شد و به طور رسمی توسط نشست وزیران مانی‌وال در ورشو لهستان، در سال 2023 به تصویب رسید.
تمام اجزای چشم‌انداز و رویکرد مانی‌وال در هر یک از شش ستون راهبردی و اهداف اساسی و توسعه آنها، به شرح زیر، تعبیه شده است.
رکن راهبردی 1: تداوم و تقویت برنامه نظارتی مانی‌وال
هدف اصلی 1.1: نهایی کردن دور پنجم ارزیابی های متقابل؛
هدف اصلی 1.2: بهینه سازی و انتقال فرآیند پیگیری به دور ارزیابی بعدی؛
هدف اصلی 1.3: آماده سازی و راه اندازی دور بعدی ارزیابی های متقابل؛
هدف توسعه 1.4: ایجاد ظرفیت و مشارکت اعضای مانی‌وال در برنامه ارزیابی متقابل.
رکن راهبردی 2: توسعه نقش مانی‌وال به‌عنوان یک نقطه مرجع در اجرای AML/CFT در منطقه آن
هدف توسعه 2.1: توسعه درک اهمیت و خطرات منطقه‌ای؛
هدف توسعه 2.2: ایجاد درک منسجم برای ارزیابی اقدامات فراملی؛
هدف توسعه 2.3: توسعه درک مبتنی بر تحقیق از روندهای اصلی ML/TF و حاکمیت قانون و عوامل اقتصادی اساسی؛
هدف توسعه 2.4: ایجاد معیارهایی برای اندازه گیری تأثیرAML/CFT مانی‌وال.
رکن راهبردی 3: توسعه نقش مانی‌وال در شبکه جهانی FATF و همتایان خارجی
هدف اصلی 3.1: توسعه بیشتر روابط نهادی با FATF و FSRB ها از طریق اجرای چشم‌انداز راهبردی برای شبکه جهانی؛
هدف اصلی 3.2: توسعه روابط افقی با نهادهای منطقه‌ای به سبک FATF؛
هدف اصلی 3.3: ایجاد چهارچوب تعامل با ناظران؛
هدف توسعه 3.4: ایجاد چهارچوبی برای هماهنگی کمک های فنی در منطقه اروپا.
رکن راهبردی 4: توسعه هم افزایی در داخل شورای اروپا
هدف اصلی 4.1: توسعه هم افزایی بیشتر بین مانی‌وال و اعضای کنوانسیون ورشو؛
هدف اساسی 4.2: توسعه بیشتر هم افزایی و هماهنگی با نهادهای شورای اروپا.
رکن راهبردی 5: توسعه جایگاه سیاسی و دیده شدن رسانه ها
هدف اصلی 5.1: پیام های سیاسی سطح بالا برای حمایت از اهمیت مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم؛
هدف توسعه 5.2: توسعه راهبرد دید برای مانی‌وال.
رکن راهبردی 6: تأمین منابع مانی‌وال.
حیطه ارزیابی
-کشورهای عضو شورای اروپا که عضو FATF نیستند.
-کشورهای عضو شورای اروپا که به عضویت FATF درآمده و درخواست ادامه ارزیابی توسط مانی‌وال را دارند.
-کشورهای عضو شورای اروپا که عضو FATF هستند و درخواست می‌کنند که توسط مانی‌وال از نظر استانداردهای اروپایی که قبلاً تحت پوشش FATF یا هر نهاد ارزیابی دیگری قرار نگرفته‌اند، ارزیابی شوند.
- هر کشور متقاضی عضویت در شورای اروپا و هر کشور غیرعضو شورای اروپا که عضو FATF نیست، مشروط بر ارائه درخواست.
محدوده فعالیت
تهیه و پیگیری پرسشنامه‌هایی برای خودارزیابی و ارزیابی متقابل؛
تهیه گزارش‌هایی درباره گونه‌شناسی و ویژگی‌ها و میزان پولشویی و تأمین مالی تروریسم؛
ارزیابی کارآمدی اقدامات انجام شده برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم در بخش‌های قانون‌گذاری، نظارت مالی، اجرای قانون و حکم قضایی؛
گونه‌شناسی موضوعی در رابطه با کشورهای ارزیابی شده در مورد ویژگی‌ها، تکنیک‌ها، روندها و میزان پولشویی و تأمین مالی تروریسم؛
بررسی افقی پیشرفت کشورهای مورد ارزیابی در رعایت استانداردهای بین‌المللی در هر دور ارزیابی
پیشنهاد توصیه‌هایی برای بهبود مبارزه بین‌المللی علیه پولشویی و تأمین مالی تروریسم جهت تصویب به کمیته وزیران پس از مشورت با کمیته اروپایی جرم و جنایت (CDPC)؛
افزایش آگاهی در مورد سیاست‌های جهانی و ابتکارات عملیاتی عمده برای مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم؛
همکاری نزدیک با FATF، صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی، سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و نهادهای منطقه‌ای (FSRBs) جهت مبارزه جهانی علیه پولشویی و تأمین مالی تروریسم.
ساختار
جلسات عمومی
جلسات عمومی مانی‌وال متشکل از هیئت‌هایی است که توسط هر کشور و قلمروهای عضو شورای اروپا تعیین شده است. این هیئت‌ها از سه نماینده تشکیل می‌شوند و یک نماینده به‌عنوان رئیس هیئت منصوب می‌شود.
اعضای این هیئت‌ها را مقامات ارشد و کارشناسان مسئول تنظیم و نظارت بر مؤسسات مالی، مقامات ارشد در واحدهای مجری قانون و اطلاعات مالی و کارشناسان ارشد حقوقی از وزارتخانه‌های دادگستری یا نهادهای قضایی و دادسرا کشورهای عضو تشکیل می‌دهند.
مانی‌وال سه جلسه عمومی در سال برگزار می‌کند و ممکن است در صورت لزوم تصمیم به ایجاد گروه‌های کاری و زیرگروه‌ها بگیرد.
جلسات عمومی در مقر شورای اروپا در استراسبورگ فرانسه برگزار می‌شود.
تصميمات در مورد انتخاب رئيس، نایب‌رئیس يا اعضاي دفتر و يا در مورد تصويب آیین‌نامه داخلي با رأی‌گیری اتخاذ می‌شود. هر تصمیم دیگری، از جمله تصمیم‌گیری در مورد مسائل ناشی از گزارش‌های ارزیابی متقابل، گزارش‌های پیشرفت و گزارش‌های انطباق، بدون رأی‌گیری و با اجماع اتخاذ خواهد شد.
دو عضو FATF توسط رئیس FATF به‌عنوان اعضای مانی‌وال برای یک دوره دو‌ساله تعیین می‌شوند.
دفتر
دفتر مانی‌وال متشکل از رئیس، دو نایب‌رئیس و دو عضو دیگر است که توسط کمیته از میان هیئت‌های دارای حق رأی انتخاب می‌شوند. مدت مأموریت اعضای دفتر دو سال است که یکبار قابل‌تمدید است.
دبیرخانه
دبیرخانه مانی‌وال توسط یک دبیر اجرایی که توسط دبیرکل شورای اروپا منصوب می‌شود، اداره می‌شود.
رئیس مانی‌وال و دبیر اجرایی باید گزارش فعالیت سالانه‌ای را به کمیته وزیران ارائه دهند که شامل اطلاعاتی در مورد وضعیت انطباق با استانداردهای بین‌المللی AML/CFT در کشورهایی است که در سال قبل توسط مانی‌وال ارزیابی شده‌اند.
گروه‌های کاری
طبق اساسنامه، مانی‌وال می‌تواند هر زمان که برای انجام فعالیت‌های خود لازم بداند، کارگروه‌ها و زیر گروه‌هایی تشکیل دهد.
برای اهداف دور پنجم ارزیابی‌ها، کمیته باید توسط گروه‌های کاری زیر حمایت شود:
گروه تخصصی ویژه
کارکرد اصلی گروه‌های ویژه کارشناسان، اطمینان از کیفیت و سازگاری گزارش‌های ارزیابی متقابل است. یک گروه ویژه از کارشناسان برای هر ارزیابی متقابل ایجاد خواهد شد تا به ارزیابان، هیئت عمومی، رئیس و دبیرخانه در فرآیند ارزیابی متقابل کمک کرده و به‌عنوان بازبین عمل کند. گروه ویژه کارشناسان باید از کارشناسان داوطلب واجد شرایط، از جمله کارشناسان مانی‌وال، FATF، شبکه مؤسسات مالی بین‌المللی اتحادیه اروپا IFIs و سایر نهادهای منطقه‌ای بر اساس درخواست تشکیل شود. هر گروه موقت باید حداقل یک بازبین خارجی داشته باشد.
گروه مشاوره در زمینه سیاست و ارزیابی
گروه مشورتی سیاست‌ها و ارزیابی‌ها به‌منظور ارائه مشاوره‌های خاص به رئیس و دفتر مانی‌وال در مورد جنبه‌های مربوط به سیاست‌ها و ارزیابی‌های مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم با هدف افزایش بیشتر کیفیت مشارکت‌های مانی‌وال در کار شبکه جهانی AML/CFT و کارایی فرآیندها و خروجی‌های مانی‌وال ایجاد شده است. این گروه باید متشکل از حداکثر 10 کارشناس از کشورهای عضو و ناظران باشد. کارگروه توسط یک رئیس هماهنگ می‌شود که برای یک دوره قابل‌تمدید دو‌ساله منصوب می‌شود.
کارگروه ارزیابی
گروه کاری ارزیابی‌ها با تهیه مباحث عمومی و پیشنهاد راه‌حل‌هایی به جلسه عمومی در مورد مسائل فنی و برخی مسائل مهم دیگر در رابطه با گزارش‌های ارزیابی متقابل، به مانی‌وال کمک خواهد کرد. به‌ویژه، قبل از اینکه هر گزارش در جلسه عمومی مورد بحث قرار گیرد، گروه کاری باید به طور مشترک با دبیرخانه، فهرستی از موضوعات اساسی را که در رابطه با آن مورد بحث قرار می‌گیرد، تهیه کند. شرکت در کارگروه ارزیابی برای یک نماینده از هر کشور/منطقه مانی‌وال و یک نماینده از هر ناظر آزاد است. این گروه باید توسط یک کارشناس علمی مانی‌وال و یک متخصص از یک کشور یا منطقه عضو اداره شود.
روش ارزیابی و پیگیری
مراحل ارزیابی باید به دوره تقسیم شود. در ابتدای هر دوره، مانی‌وال باید موضوعات خاصی را انتخاب کند که رویه ارزیابی بر اساس آنها باشد.
در طول یک دور ارزیابی، مانی‌وال باید بازدیدهای در محل را در تمام کشورهای شرکت کننده در فرآیند ارزیابی خود انجام دهد و ترتیب بازدیدها را تعیین کند.
مقامات ملی باید تا حد امکان در رویه ارزیابی، در محدوده قوانین قابل‌اجرا، همکاری کنند.
مانی‌وال پیشرفت‌ها را از طریق پیگیری منظم گزارش‌های ارزیابی پذیرفته شده نظارت خواهد کرد.
مانی‌وال ممکن است در هر زمانی در رابطه با کشورهایی که با استانداردهای بین‌المللی AML/CFT مطابقت ندارند، از جمله با توصیه‌های ارائه شده در گزارش‌های ارزیابی متقابل، اقداماتی را انجام دهد.
آدرس تارنمای مانی‌وال:
www.coe.int/moneyval
کلمات کلیدی:مبارزه با پولشویی اروپاپولشویی اروپاگروه MONEYVALشورای اروپاکمیته کارشناسان ارزیابی اقدامات مبارزه با پولشویی